ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန ့ႏွင့္ ကရင္သကရာဇ္

လာမယ့္ ျပာသိုလဆန္း ၁ရက္ေန ့ဒီဇင္ဘာလ ၂၇ ရက္ေန ့ဟာ ကရင္တမ်ဳိး သားလံုးရဲ့ ကရင့္ႏွစ္သစ္ကူးေန ့ျဖစ္ပါတယ္။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးဟာ ကရင္တမ်ဳိးသားလံုးအတြက္ ဂုန္ယူစရာေန ့ရက္တခုျဖစ္သလို တရား၀င္ႏိုင္ငံေတာ္ရုံးပိတ္ရက္ ရရွိထားတဲ့ ေန ့ထူးေန ့ျမတ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္၊ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန ့ကို ကရင္တမ်ဳိးသားလံုး က ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ဆင္ႏြဲခဲ့ၾကေသာ္လည္း ႏွစ္သစ္ကူးျဖစ္ေပၚလာတဲ့ေၾကာင္းကိုေတာ့ ခေရတြင္းေစ့ နားလည္သေဘာေပါက္ျခင္း မရွိခဲ့ၾကေပ၊ ႏွစ္သစ္ကူးျဖစ္ေပၚလာတဲ့အေၾကာင္းကို ကရင္တမ်ဳိးသားလံုး သိရွိရန္လိုအပ္သလို တိုင္း ရင္းသားညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမ မ်ားလည္း နားလည္ သိရွိထားရန္လိုအပ္ေပတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ဒီအပတ္ အားလပ္ရက္မွာေတာ့ က်ေနာ့ဘေလာ့ထဲကို လာ၀င္လည္ မယ့္ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမမ်ားအတြက္ အဲဒီအေၾကာင္းကို ဖတ္ရွဳေလ့လာခြင့္ရေအာင္ တင္ျပလိုက္ရေပတယ္၊ အခုေဖာ္ျပမယ့္အ ေၾကာင္းက ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန ့ တရား၀င္ရုံးပိတ္ရက္ျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ စြမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ကရင္ေခါင္းေဆာင္တဦးရဲ့ ျပန္ လည္ေရးသားခ်က္ကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္၊
ေစတနာျဖင့္
ေက်ာ္အဲေခါင္ေသာင့္

ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ သေလး၊ ထိုင္ေခါက္ဖိုး၊ ျပာသိုလဆန္း (၁)ရက္သည္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္လာ၏။ ေဂဇက္၀င္ ႏိုင္ငံေတာ္ရက္အားေန႔ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလုံးရွိ ေက်ာင္းမ်ား၊ ႐ုံးမ်ား၊ အလုပ္႐ုံမ်ား၊ ဘဏ္တိုက္ႀကီးမ်ား ပိတ္ၾကရ၏။
ျပည္သူလူထုအားလုံး ၀မ္းသာအားရျဖစ္၍ မဆုံးႏိုင္ေပ။ ေနာင္လည္း ကရင္ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ေန႔သည္ ႏွစ္စဥ္လာဦးမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မဂၤလာက်က္သေရရွိေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ရက္အား တရက္ပိုလာမည္ျဖစ္ရကား လုပ္သားျပည္သူလူထု ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတို႔ ၀မ္းေျမာက္၍ မဆုံးႏိုင္ေပ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ကရင္အမ်ိဳးသားတုိ႔ကား မိမိတို႔ အေမြအႏွစ္ျဖစ္သည့္ ေပ်ာက္ကြယ္ တိမ္ျမဳပ္ေနေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ကို ျပန္လည္ရရွိၾကသျဖင့္ မည္မွ်ပီတိျဖစ္သည္ကုိ စာအားျဖင့္ ေရးသားေဖာ္ျပျခင္းငွာ မစြမ္းႏိုင္ေပ။
ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ႏွင့္အတူတကြ ကရင္သကၠရာဇ္ ပါလာ၏။ ၎ သကၠရာဇ္မွာ အံ့ၾသဘြယ္ရာ ျဖစ္ေနေပသည္။ ကမၻာသုံးသကၠရာဇ္ ၁၉၈၀ ထက္ အသက္ ၇၃၉ ႏွစ္ႀကီးေနရကား ကရင္လူမ်ိဳးတုိ႔သည္ ကမၻာအံ့ဖြယ္တခုကို တီထြင္လိုက္ျခင္း ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ အံ့ၾသၾကသည္။ ဟာသျပဳၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဟာသျပဳထုိက္၊ ဆိုထိုက္၊ အံ့ၾသထုိက္ေပသည္။ ေတြးေလ၊ ေတြးေလ၊ ပို၍ပင္ အံ့ၾသဆန္းၾကယ္ေလပင္ မဟုတ္ပါေလာ။
အေၾကာင္းစုံဆုိရေသာ္ …
ရက္မ်ားမၾကာမီအတြင္းက မိတ္ေဆြမ်ား၊ ခင္မင္ ရင္းႏွီးသူမ်ား ေရာက္လာၾကသည္။ လာရသည့္ အေၾကာင္းရင္းကား ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ႏွင့္ သကၠရာဇ္အေၾကာင္းကုိ ဘယ္လုိလဲ၊ အံ့ၾသစရာပဲ၊ တယ္ဆန္းက်ယ္ပါလား၊ ရွင္းျပပါဦး ဆို၍ အသီးသီးေမးလာၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ႏႈတ္ေမး၊ ႏႈတ္ေျဖမွ်သာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေက်နပ္မႈ ရွိေသာေၾကာင့္ ထူးထူးေထြေထြ ျပႆနာ မေပၚခဲ့ေပ။
ကရင္လူငယ္တသုိက္လည္း အားရ၀မ္းသာရွိလွသည္။ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ပြဲ စည္ကားရန္ႏွင့္ ႏွစ္စဥ္ပိုမိုစည္ကား သိုက္ၿမိဳက္စြာ ျပဳလုပ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းၾကသည္ကုိ ေတြ႕ျမင္ေနရသည္မွာ ၀မ္းမသာဘဲ မရွိႏိုင္ေပ။ ႏွစ္စဥ္ ပိုမိုစည္ကားေစရန္ ႀကိဳးစားလ်က္ပင္၊ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း မိုမိုစည္ကားလ်က္ပင္တည္း။
သုိ႔ေသာ္ယခုအခါ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ပိုမိုစည္ကားရန္ ပိုမိုထြန္းေတာက္ လာမည့္အစား ေမွးမွိန္ေစေသာ အေၾကာင္းအရာတခ်ိဳ႕ ေပၚေပါက္ေနသည္။ ဗဟုသုတရွင္အခ်ိဳ႕သည္ ကရင္စာအုပ္စာတမ္းမ်ားကုိ ရွာေဖြဖတ္႐ႈရာမွ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔သည္ ေရွးယခင္ကတည္းက ရွိခဲ့သလား။ ကရင္သကၠရာဇ္ဟာ ယုံမွားစရာ ၀ီစိကိစၦာ ရွိစရာပဲလို႔ ျမည္လာေပသည္။ ထုိသုိ႔ ျမည္သံကား မက်ယ္ေသး။ ပို၍ မက်ယ္မီ ယုံမွားသံသယ ကင္းစင္ေအာင္ ေျဖရွင္းေပးရန္ အလြန႔္အလြန္ အေရးႀကီးလွေပသည္။
ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ေရြးခ်ယ္ျခင္းဆုိသည့္ က႑မွာ ဇန္န၀ါရီလ (၁)ရက္ေန႔ ေရြးရမလား၊ ဆရာယုဒသန္ ေရာက္ေသာေန႔ကို ေရြးရမလား။ ျပႆနာေပၚေပါက္သည္ဟု ဆုိထားေပသည္။ ေရွးကသာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ရွိခဲ့ပါမူ ဤျပႆနာ မေပၚႏုိင္ေပ။ မရွိခဲ့၍သာ ဤျပႆနာ ေပၚသည္ဟု ဗဟုသုတ ပညာရွင္တို႔က ယူဆၾကသည္။
ဤကဲ့သုိ႔ ေတြးထင္ၾကသူမ်ားအား အျပစ္ဆုိစရာ မရွိေပ။ ဤျပႆနာ ရွိသမွ် ကာလပတ္လုံး ကရင္ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ေန႔၏ အေရာင္အ၀ါသည္ ပိုမိုထြန္းလင္း ေတာက္ပမႈ မရွိႏိုင္ေပ။ ေမွးမွိန္မႈဖက္သုိ႔သာယိုင္အံ့။ ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ သံသယ မရွိေလာက္ေအာင္ ရွင္းလင္းဖုိ႔ လိုေပသည္။
၁။ ပဲခူးနယ္၊ ဟသၤာတနယ္၊ ေတာင္ငူနယ္မ်ားတြင္ သေလး၊ ထိုင္ခုတ္ဖို၊ ျပာသိုလဆန္း (၁)ရက္ေန႔၌ ေရွးအစဥ္အလာအရ ကရင္လယ္သမားမ်ား ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ က်င္းပၾက၏ မစည္ကားလွေပ။ က်င္းပသူမ်ား အလြန္နည္းပါးၾကသည္။ သို႔ေသာ္ မကြယ္ေပ်ာက္ေသး။
၂။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ အသိအမွတ္ျပဳေရး ၁၉၃၇-ခု ဥပေဒၾကမ္းတြင္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔မွာ သေလးထုိင္ခုတ္ဖို လဆန္း ၁ ရက္ေန႔၊ ၂ ရက္ေန႔သည္ ျပာသုိလဆန္း(၁)ရက္နဲ႔ (၂)ရက္တြင္ က်ေရာက္သည္ ဟု ဆုိထားေပသည္။ (ႊ့The Karen New Year Days fall on the 1st and 2nd days of Thalay Htaik Koppho according to Karen calendar corresponding with the 1st and 2nd waxing days of Pyatho) ဟုပါရွိသျဖင့္ Bill ဘီလ္ ဥပေဒၾကမ္းကုိ ဖတ္မိလွ်င္ မည္သည့္ေန႔ကို ေရြးခ်ယ္ရမည့္ျပႆနာ မေပၚႏိုင္ေပ။
-သတိ- ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ၂-ရက္ေတာင္း၏။ သို႔ေသာ္ (၁)ရက္သာ ရ၏။
(က) ေျမျပန္႔ကရင္ ျပာသိုလဆန္း(၁)ရက္၊ သေလး၊ ထုိင္ခုတ္ဖို (၁)ရက္ေန႔တြင္က်င္းပ၏။
(ခ) ဖာပြန္ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေတာင္ေပၚကရင္မ်ား တပို႔တြဲ လဆန္း (၁)ရက္ေန႔တြင္က်င္းပ၏။
(ဂ) ဖားအံၿမိဳ႕ႏွင့္ အျခားေက်းရြာ လဲကယ္ဘာသာ၀င္ ကရင္မ်ား နယုန္လအတြင္း စေနေန႔က်ေသာ ေန႔တေန႔တြင္ က်င္းပ၏။
(ဃ) ဒုံရင္းနယ္ လဲကယ္ဘာသာ၀င္ ကရင္မ်ားသည္ တန္ေဆာင္မုန္း လဆန္း ပထမစေနေန႔မွာ က်င္းပ၏။
(ကိုးကားခ်က္ တုိင္းရင္းသား ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ ႐ိုးရာဓေလ့ထုံးစံမ်ား၊ (ကရင္) စာမ်က္ႏွာ ၃၅၃-၃၅၄၊ စာပိုဒ္ ၁-၂က၊ ခ၊ဂ၊ဃ၊) အရ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ေရွးက ရွိခဲ့ဖူးေၾကာင္း ထင္ရွားလွ၏။ သံသယကင္းရွင္းေစရန္ တင္ျပအပ္ပါသည္။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ေရာင္၀ါေနသုိ႔ ထြန္းေစေသာ၀္။
ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေန႔ အသက္၀င္လာပုံ
ေသကံမေရာက္ သက္မေပ်ာက္ဆုိဘိသကဲ့သုိ႔ ေပ်ာက္ကြယ္လု ေသလုဆဲဆဲတြင္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ သည္ တဖန္ျပန္လည္၍ အသက္၀င္လာ၏။ ဟသၤာတနယ္၊ ေတာင္ငူနယ္၊ ပဲခူးနယ္တို႔မွ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို မေပ်ာက္မပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားေသာ ကရင္လယ္သမားႀကီးတို႔ အားနည္းခ်ည့္နဲ႔ေနေသာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ပြဲေတာ္ကုိ ေရွးကကဲ့သုိ႔ စည္ကားလွေအာင္ ေဖာ္ထုတ္လိုၾက၏။ သူတခြန္း၊ ကိုယ္တခြန္း တစတစႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ရက္အားျဖစ္ၿပီး တႏိုင္ငံလုံးရွိ၊ ႐ုံးမ်ား၊ အလုပ္႐ုံႀကီးမ်ား၊ ဘဏ္တိုက္ႀကီးမ်ား ပိတ္ေစေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ရက္အားျဖစ္ေစလို၏။
ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္သည္ ေရွးပသဏီ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ႏွစ္ေပါင္း ၂၇၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ကပင္ က်င္းပခဲ့ ၾက၏။ တခါတရံ ေမွးမွိန္၍ တခါတရံ စည္ကားလွ၏။ အဂၤလိပ္ေခတ္တြင္ ကံေခ၍ ကြယ္ေပ်ာက္လုနီး ဆင္းရဲလွ၏။ စတိမွ်သာ က်င္းပေသာ ဘ၀ႏွင့္ႀကဳံခဲ့ရ၏။ ဟသၤာတ၊ ပဲခူး၊ ေတာင္ငူတြင္ အလြန္နည္းလွေသာ အခ်ိဳ႕ကရင္ လယ္သမား တုိ႔သည္ ျပာသိုလဆန္း (၁)ရက္ေန႔ နံနက္ ေနထြက္တျပဴ၌ ေကာက္ဦးစားပြဲက်င္းပၾက၏။ ပဲခူးဘုရင္မ ရွင္ေစာပု လက္ထက္က ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ အလြန္စည္ကားေၾကာင္း နံနက္လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း၀ိုင္းတြင္ လူႀကီးမ်ား ေျပာၾကဆိုၾကသည္ကုိ ငယ္စဥ္ကတည္းက ၾကားသိခဲ့ ရသည္။
ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ ျပန္လည္ေပၚထြက္ရန္စတင္လာပုံ
နယ္မ်ားမွ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကုိ ေဖာ္ထုတ္လိုေသာ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးတို႔သည္ မိမိတို႔ ကုိယ္စားလွယ္ မင္းတုိင္ပင္ အမတ္မ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံၾက၏။ တစ္ေယာက္ကစ တရာဆိုဘိ အလားျပန္႔ႏွံ႔သြား၏။ မင္းတုိင္အမတ္၊ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားမွာ ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ကို ေဖာ္ထုတ္ေပးရန္တာ၀န္ယူၾကရ၏။
အမ်ိဳးသားထု၏ ဆႏၵႏွင့္ကရင္အမတ္ ၁၂ ဦးတို႕၏ ႀကိဳးပမ္းခ်က္
ေဒသအသီးသီးရွိ ကရင္လူထုတို႔က မိမိတို႔ႏွစ္စဥ္ က်င္းပၿမဲျဖစ္ေသာ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို သႀကၤန္ပြဲေတာ္၊ ခရစၥမတ္ပဲြေတာ္တုိ႔ကဲ့သုိ႔ အစိုးရ အသိအမွတ္ျပဳ ျပည္ေထာင္စု တ၀ွမ္းလုံးရွိ ႐ုံးမ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ား၊ အလုပ္႐ုံႀကီးမ်ား၊ ဘဏ္တိုက္ႀကီးမ်ား ပိတ္ေစေသာ အမ်ားျပည္သူ အားလပ္ရက္ ႏိုင္ငံေတာ္ရက္အားျဖစ္ေစလိုၾကသည္။ ၎ကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးပါရန္ ေတာင္းဆုိလာၾကရာ ကရင္အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း မိမိတို႔၏ သမိုင္း၀င္ေန႔ ရရွိရန္အတြက္ တာ၀န္ယူ ႀကိဳးပမ္းေလေတာ့သည္။
အမတ္ ၁၂ ဦးတို႔၏ ေဆြးေႏြးခ်က္
လႊတ္ေတာ္အတြင္းရွိ ကရင္အမတ္ ၁၂ ဦးသည္ အမွတ္(၂၅၃)၊ ေမာင္ဂိုမာရီလမ္း (ယခုအခါဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းလမ္း) ေစာျမတ္သိန္း၏ တုိက္ခန္းတြင္ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ကိစၥကို တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၾက၏။ အခ်ိဳ႕အမတ္မ်ားသည္ စိတ္မ၀င္စားၾကေပ။
အေၾကာင္းမွာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္သည္ ေခတ္မမွီဟု ယူဆၾကသည္။ လာမည့္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ သေလးထိုင္ခုတ္ဖို ျပာသုိလဆန္း(၁)ရက္သည္ ဇန္န၀ါရီလ(၁)ရက္ေန႔တြင္သာက်၏။ ၎အျပင္ ေနာင္လာမည့္ ႏွစ္မ်ားတြင္လည္း ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔သည္ ခရစၥမတ္ ဒီဇင္ဘာ (၂၅) ရက္ေန႔ႏွင့္ ဇန္န၀ါရီ (၁) ရက္ ကမၻာ့ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ရက္ ပတ္၀န္းက်င္တြင္သာ လႈပ္ရွားေန၍ ကရင္တို႔ ပိုက္ဆံကုန္ၿပီး လူပင္ပန္းမည္ဟုဆို၏။
၎အျပင္ သႀကၤန္သည္ ကရင္ဗုဒၶဘာသာမ်ား၏ ႏွစ္ကူးရက္ ျဖစ္သည္။ ခရစ္စမတ္ေန႔လည္းရွိသည္။ နယူးရီးယား မလုိပါဟု ဆုိလာၾကသည္။
ပထမအႀကိမ္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မက်၊ ဒုတိယအႀကိမ္တြင္ ဂြၽန္ဆင္ ႏွင့္ ေစာျမတ္သိန္း တုိ႔ လိုသလိုလုပ္ၾက ဟူ၍ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ က်လာခဲ့သည္။
ေဆာင္ရြက္ပုံ
ဂြၽန္ဆင္ႏွင့္ ျမတ္သိန္းတို႔သည္ လႊတ္ေတာ္အတြင္း၀န္ႀကီး မြန္၀တ္လုံ ဦးဘဒြန္း (B.A. Bar at law) ႏွင့္ ေဆြးေႏြး၏။ လႊတ္ေတာ္လုပ္ငန္းတြင္ အကြၽမ္းအက်င္ဆုံး ပုဂၢိဳလ္ႀကီးျဖစ္၏။ မင္းတုိ႔ ကိစၥက မလြယ္ဘူး။ အမတ္တဦးက ကန္႔ကြက္လွ်င္ ခက္သြားမည္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၁၃၂ ေယာက္ရွိ၍ မင္းတို႔ ၁၂ ေယာက္႐ႈံးမွာပဲ ဟု အားေပးေျပာၾကား လိုက္သည္။
ထုိအခါ ဂြၽန္ဆင္က ျဖစ္ႏိုင္တဲ့လမ္းကုိရွာၿပီး အႀကံေပးပါ။ အကူအညီေပးပါ။ ဉာဏ္ထုတ္ပါ လို႔ တိုက္တြန္း၏။ ဦးဘဒြန္းက ငါတတ္ႏိုင္သေလာက္ကူညီမယ္၊ နက္ျဖန္လာပါ ဟုဆုိ၏။ ခ်ိန္းဆိုရက္တြင္ ဦးဘဒြန္းက လမ္းေတာ့ရွိတယ္၊ ဒါလဲ မလြယ္ဘူး ဟုဆိုၿပီး ေအာက္ပါအတုိင္း ရွင္းျပ၏။
ဥပေဒၾကမ္း Bill သြား႐ုိးလမ္းစဥ္
၁။ Bill ေရး၊ မဲေဖာက္၊ လႊတ္ေတာ္တြင္ တင္သြင္းသည္။
၂။ တင္သြင္းသည့္အခါ ကန္႔ကြက္သူမ်ားလွ်င္ Bill ေသ၏။
၃။ တင္သြင္း၍ရေသာ္လည္း အမတ္တဦးက ေရြးခ်ယ္ေကာ္မတီသုိ႔ပို႔ရန္ အႀကံေပးႏိုင္၏။ ပုိ႔ေသာ္ တႏွစ္ေလာက္ ၾကာ၏။
၄။ ၎မွ ျပန္လာေသာ္ ေဆြးေႏြးႏိုင္သည္။ မဲ႐ႈံးလွ်င္ Bill ေသ၏။
၅။ အမတ္တဦးက ျပည္သူ႕ထင္ျမင္ခ်က္ ေတာင္းဖို႔ အႀကံေပးႏိုင္၏။ ေတာင္းက ၂-ႏွစ္ေလာက္ ၾကာႏိုင္သည္။ ၎မွျပန္လာလွ်င္ လြတ္ေတာ္တြင္ ေဆြးေႏြးရ၏။ မဲ႐ႈံးလွ်င္ Bill ေသ၏။
မဲႏိုင္လွ်င္ -
၆။ အထက္လြတ္ေတာ္သို႔ တက္ၿပီး၎မွ -
၇။ ဘုရင္ခံထံသုိ႔ ေရာက္၏။ အဂၤလိပ္စီးပြားေရးကုိ မထိခိုက္လွ်င္ လက္မွတ္ထုိး၏။ Bill သည္ ACT ျဖစ္လာ၏။
ဥပေဒၾကမ္း Bill ျဖတ္လမ္း
၁။ Bill ေရးမဲေဖာက္တင္သြင္းသည္။
၂။ တင္သြင္းသည့္အခါ ကန္႔ကြက္သူမရွိေအာင္ မလြယ္ပါ။
၃။ ကန္႔ကြက္သူမရွိေသာ္ ၃၊၄၊၅၊၆ အဆင့္ကုိ ေက်ာ္လႊား၍ Governor in council ဘုရင္ခံႏွင့္ ၀န္ႀကီးစုံညီ အစည္းအေ၀းတြင္ ၀န္ႀကီးမ်ားအားလုံး သေဘာတူ၊ ေမတၱာရပ္ကာ လြတ္ေတာ္တြင္ ကန္႔ကြက္သူမရွိေသာ္ Bill ကို လက္မွတ္ ထိုး၍ ACT ျပဳႏိုင္၏။ ACT ျဖစ္လွ်င္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔သည္ ေဂဇက္၀င္ ေန႔တေန႔ျဖစ္လာသည္။
သြား႐ိုးသြားစဥ္ လမ္းႏွင့္မေအာင္ႏိုင္၊ ကန္႔ကြက္သူ မရွိေအာင္ စြမ္းႏိုင္သလား ဟုေမး၏။ ႀကိဳးစားမယ္ ဆိုၿပီး Canteen စားေသာက္ခန္းမသုိ႔ သြားၾက၏။ ေဆြးေႏြး၏။ အႀကံရ၏။
အႀကံေကာင္းလွ်င္တခ်က္
ထုိစဥ္က လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား လစာမရွိေသး။ လိုခ်င္ၾက၏။ မည္သူတဦးတေယာက္မွ လစာဥပေဒၾကမ္းကို မတင္ရဲၾက။ ခဲေပါက္ခံရမွာေၾကာက္ၾကသည္။ အႀကံမွာ ဒို႔ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ ဥပေဒၾကမ္းကို တင္မည္။ မကန္႔ကြက္လွ်င္ အမတ္လစာ ဥပေဒၾကမ္းကို တင္မည္ဟု လက္တို႔မည္။ ဒီလိုဆို ကန္႔ကြက္သူ မရွိျဖစ္ၿပီး ဒို႔-ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ ေအာင္ရမယ္ လို႔ တုိင္ပင္တယ္။
(၂)ဦး သေဘာတူ လစာဥပေဒၾကမ္းကို တင္မည္ဟု ခဲကုိအရဲစြန္႔ၿပီး Challenge (စိန္ေခၚ)လိုက္တယ္။
စိန္ေခၚၿပီးေနာက္ လႊတ္ေတာ္စားပြဲခန္းတြင္ ျမတ္သိန္း ႏွင့္ ဂြၽန္ဆင္ မ်က္ႏွာပြင့္၏။ စားပြဲခန္းမထဲ၀င္လွ်င္ စားပြဲတိုင္းက ဂြၽန္ဆင္၊ ျမတ္သိန္း၊ လာပါ၊ထိုင္ပါ၊ ႀကိဳက္တာ ေအာ္ဒါ လုပ္ပါ ဟု ဖိတ္ေခၚခဲ့သည္။ စားေသာက္ၿပီးက Members salary bill ကုိ တင္ပါ။ မေၾကာက္ပါနဲ႔ လို႔ တိုးတိုးအားေပးၾက၏။ Karens’ New Year Day Bill ကို ဦးဘဒြန္းက ေရးၿပီး ဂြၽန္ဆင္က တင္၏။
သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ေတြ႕ဆုံပုံ
ဂြၽန္ဆင္ႏွင့္ ျမတ္သိန္းတို႔ Members salary bill တင္မယ္လုိ႔ သတင္းျပန္႔ပြားတယ္။ ႏွစ္ရက္ၾကာမွ ေဖဗီယမ္ ဦးဘခုိင္၊ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳတို႔ ေဖဗီယမ္ပါတီ အတြင္းေရးမွဴးတုိ႔ ေရာက္လာသည္။ ဦးဘခိုင္၊ ေစာျမတ္သိန္းတုိ႔ အလြန္ရင္းႏွီး၏။ ေစာျမတ္သိန္းလာပါ ဟု မိမိတိုက္ခန္းသို႔ ေခၚသြား၏။ ေရာက္ေသာ္ သခင္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ သခင္လွေရႊတို႔ကုိ ေတြ႕၏။ တဦးႏွင့္တဦး ႏႈတ္ဆက္ၾကသည္။
ၿပီးေတာ့ သခင္ေအာင္ဆန္းက ေစာျမတ္သိန္း Members salary bill တင္မယ္ဆို၊ ဟုတ္ရဲ႕လား ဟု ေမး၏။
သိန္း … ဟုတ္တယ္တင္မယ္
ဆန္း … မတင္ပါနဲ႕ဗ်ာ
သိန္း … ဘာျဖစ္လို႔လဲ
ဆန္း … ဗမာ့လႊတ္ေတာ္ႀကီး သိကၡာက်မယ္
သိန္း … သိကၡာမက်ပါဘူး၊ လႊတ္ေတာ္တုိင္းမွာ အမတ္ေတြ လစာနဲ႔ပဲ
ဆန္း … သူတို႔ယူတာ ယူေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔အမတ္ေတြ လစာမ ယူရင္ေကာင္းမယ္
သိန္း … မယူရင္ မေကာင္းဘူး၊ တုိင္းျပည္နာမယ္
ဆန္း … ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဗ်ာ
သိန္း … ဘတ္ဂ်က္ေငြပို ရွိေနတယ္၊ လခမယူရင္ ဒီေငြေတြကုိ အလကားမထားဘူး၊ Queen’s Own Highlander စေကာ့တလန္ ေတာင္ေပၚ စစ္သားေတြ ေခၚယူမယ္၊ ဘုရင္ခံလည္း စေကာေလာက္ မ်က္ႏွာရွိသြားမယ္၊ ခုလည္း King’s Own Highlander ရွိေနၿပီ
ဆန္း … ဟုတ္ရဲ႕လားဗ်ာ
သိန္း … စဥ္းစားၾကည့္ေလ
ဆန္း … (ေခါင္းကုတ္လွ်က္) ခက္တာဘဲ၊ We are between the deep sea and the devil ဟု ေျပာ၏။
သိန္း … We are between the deep sea and the devil on one side and the green field on the either
ဆန္း … ခင္ဗ်ားကေတာ့ လုပ္ေတာ့မယ္၊ သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း ေဟာေပးလုိ႔ရတဲ့ မဲေတြ အလြဲသုံးစား မလုပ္ပါနဲ႔
သိန္း … စိတ္ခ်ပါ၊ မလုပ္ပါဘူး
ဆန္း … ဗ်ာ … ခင္ဗ်ား Good တယ္ထင္ရင္ Do သာ Do ပါ ဆို၏။
၎ေနာက္ ဦးဘခိုင္က လက္ဖက္ရည္ႏွင့္ တည္ခင္း ေကြၽးေမြး၏။ ၿပီးေတာ့ ႏႈတ္ဆက္၍ လူခ်င္းခြဲၾကေတာ့၏။ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ အသိအမွတ္ျပဳ ဥပေဒၾကမ္းကုိ လႊတ္ေတာ္သို႔ ၂၃-၇-၃၇ ေန႔တြင္ ဂြၽန္ဆင္ တင္၏။ ဦးဖိုးမွ်င္က ေထာက္ခံ၏။ ေစာျမတ္သိန္းက ကန္႔ကြက္သူမရွိေအာင္ ႀကိဳတင္၍ လွည့္လည္ကာ လက္တို႔၏။
ဒါေတာင္မွပဲ Mr.Leach (European Leader) က စကားေျပာေသး၏။ Amendment ျပင္ဆင္ခ်က္ပါသည္။ စည္းကမ္းမက် ဟု ဆို၏။ ဥကၠ႒ႀကီးက မင္း Bill ကို ကန္႔ကြက္တာလား၊ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို ကန္႔ကြက္တာလား ဟု ေမးရာ ဂြၽန္ဆင္က You are right လုိ႔ ေျပာလိုက္ရာ Laughter ျဖစ္သြား၏။ ထုိအခါ Leach က Bill ကို မကန္႔ကြက္ပါ။ မည္သူ Bill ကို ကန္႔ကြက္မလဲ ဟု ဥကၠ႒ႀကီးက ေမးရာ လႊတ္ေတာ္တခုလုံး ၿငိမ္ေန၏။ ဤကား Victory ေအာင္ပြဲေပတည္း။
အဆင့္ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆၊ တို႔ကုိ ေက်ာ္လႊား၍ ေစာေဖသာ(အခြန္၀န္ႀကီး)က အနည္းငယ္ လႈပ္ရွားရသည္မွာ ဘုရင္ခံႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားစုံညီ အစည္းအေ၀းတြင္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူး Bill ကို လႊတ္ေတာ္တြင္ ကန္႔ကြက္သူမရွိ။ ၀န္ႀကီးမ်ား အားလုံးလည္း သေဘာတူေသာေၾကာင့္ Bill မွ ACT ျဖစ္ဖုိ႔ လက္မွတ္ထုိးရန္ ေမတၱာရပ္ခံ၏။ အသင့္ပင္ ဘုရင္ခံလက္မွတ္ထိုး၍ ဥပေဒၾကမ္းမ်ား ဥပေဒျဖစ္သြား၏
၁၉၃၇ ဒီဇင္ဘာလတြင္ တာ၀န္အရ ျပည္ထဲေရးဌာနက သေလး ထုိင္ခုတ္ဖို ျပာသုိလဆန္း ၁-ရက္သည္ ေဂဇက္၀င္ ႏိုင္ငံေတာ္ရက္အား ျဖစ္သည္ဟု ေၾကညာ၍ ႐ုံးမ်ား၊ ေက်ာင္းမ်ား၊ အလုပ္႐ုံႀကီးမ်ား၊ ဘဏ္တိုက္ႀကီးမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္တ၀ွမ္းလုံးတြင္ ပိတ္ေစ၏။ ေသလုဆဲဆဲ ျဖစ္ေနေသာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေန႔သည္ လွလွပပႀကီး ထည္၀ါစြာ ျပန္လည္ ထြက္ေပၚလာ၏။ ၂၈-၇-၃၇ ေန႔တြင္ အမတ္လစာ ဥပေဒၾကမ္း Members salary bill ကို ဂြၽန္ဆင္တင္၏။ ကန္႔ကြက္သူမရွိ။ Bill သည္ ACT အျဖစ္ အလြယ္တကူ ျဖစ္သြားေတာ့သည္။ သူ႕အက်ိဳးေဆာင္၍ ကိုယ့္အက်ိဳးေအာင္ေသာ သာဓကတခုတည္း။
ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေန႔ ရရွိျခင္း အျဖစ္မွန္ကုိ တင္ျပရျခင္း အေၾကာင္းမွာ ေတာင္းယူရေသာ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ မဟုတ္။ အခြင့္ေကာင္း ရေသာ၊ ညဏ္ထုတ္၍ ခဲကုိစိန္ေခၚၿပီး လႊတ္ေတာ္တြင္ မၾကန္႔ၾကာ၊ ေသာင္မတင္၊ မၾကာေသာ ရက္ပိုင္းကေလးနဲ႔ ထုိက္ထိုက္တန္တန္ ရရွိခဲ့ေၾကာင္းကုိ ေနာင္လာေနာက္သားမ်ား သိထိုက္လွသည္ဟု ယူဆ၍ တင္ျပအပ္ပါသည္။
ကရင့္သကၠရာဇ္ (၃)မ်ိဳး
ေရွးက သေရေခတၱရာျပည္ႀကီးတြင္ ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ၊ သက္တို႔ ေနထိုင္ၾကသည္။ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶေဂါတမ ပရိနိဗၺာန္ စံယူေသာအခါ ထိုႏွစ္မွစ၍ ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ၊ သက္တို႔၏ သကၠရာဇ္ကို စတင္ေရတြက္ၾက၏။ ေနာင္သကၠရာဇ္ ၁၀၁ သို႔ေရာက္ေသာ္ ဒြတ္တေဘာင္မင္းႀကီးက ဦးေဆာင္၍ ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ၊ သက္တို႔၏ အလြန္ႀကီးမားခမ္းနားလွေသာ သေရေခတၱရာ ေနျပည္ေတာ္ႀကီးကို တည္ေထာင္ဖန္ဆင္းၾက၏။ အစဥ္အတိုင္း သကၠရာဇ္ကို ေရတြက္လာရာ ၆၂၄-ခုသို႔ ေရာက္လာေသာအခါ သမုႏၵရီမင္းက ေဒါေဒါရသကိန္းအရ ၆၂၂-ႏွစ္ကိုၿဖိဳ၍ အႂကြင္း ၂-ခုထားၿပီးေရတြက္ေစ၏။
သကၠရာဇ္ၿဖိဳရာတြင္ ကမ္းယံတို႔ သေဘာမတူ၊ မၿဖိဳဘဲ ဆက္လက္၍ ေရတြက္ၾက၏။ ႏွစ္မ်ားမၾကာမီ သေရေခတၱရာျပည္ႀကီးအတြင္းသို႔ စေကာတခ်ပ္ ေလၾကမ္းတိုက္ၿပီးလြင့္ကာေရာက္လာသည္ကို ထိတ္လန္႔တၾကား ျဖစ္ၿပီး အုပ္မရ၊ ထိန္းမရျဖစ္ကာ သေရေခတၱရာ ျပည္ႀကီး ပ်က္စီးေလေတာ့သည္။ လူထုသည္လည္း ဤတြင္ အုပ္စုသံုးစု ကြဲသြားေတာ့သည္။
ပ်ဴတို႔မွာ အထက္အညာသို႔ေျပာင္းေ႐ြ႕၍ ယုန္လႊတ္၊ ပုဂံျပည္ စသည္တို႔ကို တည္ေထာင္ၾက၏။ ၿဖိဳသကၠရာဇ္ကို ပ်ဴတို႔ယူေဆာင္သြား ၾကသည္။ သက္တို႔မွာ အေရွ႕အရပ္သို႔ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းသြားၾက၏။ ကမ္းယံတို႔မွာ ေနၿမဲျဖစ္ေသာ သေရေခတၱရာတြင္ ဆက္လက္၍ ေနထိုင္ၾက၏။ မေ႐ႊ႕ေျပာင္း ၾကေခ်။
ပုဂံျပည္တြင္ ၿဖိဳသကၠရာဇ္ ၅၆၄-သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္းလက္ထက္ ခဆပဥၥကိန္းအရ ၅၆၂-ႏွစ္ကိုၿဖိဳ၏။ အႂကြင္း ၂-ကိုထားကာ ေရတြက္ျပန္၏။ ကမ္းယံတို႔ကား ပုဂံတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ သကၠရာဇ္ၿဖိဳေသာ္လည္း ဆက္လက္၍သာ ေရတြက္၏။ ယခုအခါ ေကာဇာ သကၠရာဇ္မွာ ႏွစ္ႀကိမ္ၿဖိဳၿပီးေသာ သကၠရာဇ္ ၁၃၂၄ ျဖစ္၏။ ကမ္းယံသကၠရာဇ္ႏွင့္ ယခုေရတြက္ေနေသာ ေကာဇာသကၠရာဇ္ မွာ ရွင္ေတာ္ဗုဒၶေဂါတမ ပရိနိဗၺာန္စံယူေတာ္မူသည့္ ႏွစ္မွ စ၍ ေရတြက္ေသာေၾကာင့္ မူရင္းမွာမျခား၊ အတူတူပင္ျဖစ္သည္။ ျခားနားသည္မွာ ကမ္းယံသကၠရာဇ္က မၿဖိဳ၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္က ပထမအႀကိမ္ ၆၂၂-ႏွစ္၊ ဒုတိယအႀကိမ္ ၅၆၂-ႏွစ္၊ ႏွစ္ေပါင္း ၁၁၈၄-ႏွစ္ၿဖိဳေသာ သကၠရာဇ္သာျဖစ္သည္။ ပိုမိုရွင္းလင္းသြားေစရန္ ဇယားျဖင့္ ေအာက္တြင္ ေဖၚျပထားသည္။
ကမ္းယံသကၠရာဇ္
၁။ ဗုဒၶေဂါတမ ပရိနိဗၺာန္စံယူသည့္ႏွစ္ကစ၏။
၂။ သကၠရာဇ္ ၁၀၁ ခုတြင္ သေရေခတၱရာျပည္ႀကီး တည္ေထာင္၏။
၃။ ကမ္းယံတုိ႔ မၿဖိဳ ဆက္လက္ေရတြက္၏။
၄။ ကမ္းယံတုိ႔ မၿဖိဳ ဆက္လက္ေရတြက္၏။
၅။ ယခု ကမ္းယံသကၠရာဇ္ ၁၃၄၂+၆၂၂+၅၆၂-၄=၂၅၂၂ခု
ေကာဇာသကၠရာဇ္
၁။ ဗုဒၶေဂါတမ ပရိနိဗၺာန္ယူသည့္ႏွစ္ကစ၏။
၂။ သကၠရာဇ္ ၁၀၁ ခုႏွစ္တြင္၊ သေရေခတၱရာျပည္တည္၏
၃။ သကၠရာဇ္ ၆၂၄ ခုတြင္ သုမုႏၵရီမင္း၊ ၆၂၂ ခုၿဖိဳ၏။ ၂ ႂကြင္းထား၏။
၄။ ၿဖိဳ သကၠရာဇ္ ၅၆၄ ပုဂံတြင္ ပုပၸါးေစာ ရဟန္း ၅၆၂ ၿဖိဳ၏။ ၂ ခု အႂကြင္းထား၏။
၅။ ယခု ေကာဇာသကၠရာဖ္ ၿဖိဳသကၠရာဇ္ ၁၃၄၂ ခုျဖစ္၏။
ထူးႀကီးေ၀ဠဳ၀န္၊ ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးေတရိႏၵမွာ ပရိယတၱိ၊ ဘာသႏၲရ၊ ေဒသႏၲရ ေျပာင္ေျမာက္ေအာင္တတ္တဲ့ ကရင္ဆရာေတာ္ႀကီး ျဖစ္၏။ ယမ္းကံဟာကရင္ဘဲကြ။ ကရင္အစ အင္းမကတဲ့။ ေရွးကမ္းယံလုိ႔ေခၚတဲ့ လူမ်ိဳးကို အင္းမအရပ္က (ျပည္ၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္မွာ ရွိ၏) စတင္ၿပီး ကရင္လို႔ ေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚတယ္။ ကမ္းယံသကၠရာဇ္ဟာ ကရင္သကၠရာဇ္ပဲ။ မွတ္ထားပါ ဟု မိန္႔ၾကား၏။
ထုိအခါ ဆရာေတာ္ႀကီးသည္ ကရင္ျဖစ္၍ ေတာ္ေပေသးသည္ဟု မိတ္ေဆြအခ်ိဳ႕ႏွင့္တကြ အထင္မွားမိ၏။ ယခုမွာ မူကား ကမ္းယံတို႔ ကရင္ျဖစ္ေၾကာင္း သံသယမရွိ။ အေၾကာင္းမူကား ေရွးအခါက ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ ပ်ဴ၊ ကမ္းယံ၊ သက္ ဟူေသာ လူမ်ိဳးသုံးမ်ိဳးအနက္ ကမ္းယံဟု ေခၚေသာ လူမ်ိဳးအမည္မွ ကရင္ဟူေသာ အမည္သုိ႔ေျပာင္းလဲ ေခၚဆိုလာေသာ အမည္ျဖစ္သည္ ဟု ဆာအာသာဖယ္ရာက တင္ျပခဲ့သည္။ (စာမ်က္ႏွာ ၁၀ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ - ကရင္) (Sir Arthur Phayer. Translations of Ethnological Society vol:V)
၁၉၁၆ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရွးေဟာင္း ကမၺည္းေက်ာက္စာ သုေတသန အစီရင္ခံစာတြင္ ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားအား ျမန္မာ့သမိုင္းမ်ား၌ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကေသာ ကမ္းယံလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း ယူနန္နယ္ရွိ ေယာင္ႏွင့္ ေျမာင္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ မ်ိဳးႏြယ္ ဆက္သြယ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည္။ (စာမ်က္ႏွာ ၁၆ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ႐ိုးရာဓေလ့ ထုံးစံမ်ား - ကရင္)
၁၉၃၇-ႏွစ္ ကရင္သကၠရာဇ္ အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးစဥ္အခါက စာမ်က္ႏွာ ၁၀၊ ၁၆ အကိုးအကားကုိ မသိရေသးသျဖင့္ ကရင္ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးေတရိႏၵ အား ထင္ျမင္မႈ ေပါ့ခဲ့သည္။ ထုိYအတြက္ လက္ဆယ္ျဖာ ဦးထိပ္တင္၍ ကန္ေတာ့ပါ၏။
ထုိစဥ္က အထက္ပါ အကိုးအကားႏွစ္ခုကို သိခဲ့ပါမူ မိတ္ေဆြအမတ္ ၁၂ ေယာက္တုိ႔ ကမ္းယံသကၠရာဇ္ဟု ဆုံးျဖတ္မည္ဟု သံသယရိွစရာ မလိုပါ။ ဤကားေရွးက ကရင္သကၠရာဇ္ ရွိခဲ့ေၾကာင္းပါ။
တ႐ုတ္ျပည္ အေနာက္ပိုင္းရွိ ႀကီးမားေသာ ေတာင္ႀကီးမ်ား ၀န္းရံလွ်က္ရွိသည့္ ကုန္းျပင္ျမင့္၊ ေငြေတာင္ျပည္မွ ကရင္တို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းလာခဲ့ ၾက၏။ ထီဆဲမဲ့ယြား ေခၚသည့္ သဲျမစ္ႀကီးကုိ ျဖတ္ကူးၿပီး တျဖည္းျဖည္း ယူနန္ျပည္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္လာၾက ၏။ ထုိယူနန္ျပည္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနထုိင္ၾကသည္။ ပထမအသုတ္၊ အခိ်ဳ႕ကရင္မ်ား ယူနန္ျပည္မွ ဘီစီ ခမ ၁၁၂၈ တြင္ ေရႊ႕ေျပာင္းလာ၏။ တပိန္၊ ျမစ္ငယ္၊ ဧရာ၀တီ အတုိင္း စုံဆင္း၏။ အခ်ိဳ႕သံလြင္ျမစ္ အတုိင္းစုံဆင္း၏။ ဗမာျပည္သို႔ ဘီစီ ခမ ၁၁၂၅ တြင္ ေရာက္၏။ ဒုတိယအသုတ္ ဘီစီ ခမ ၇၄၁ တြင္ ယူနန္ျပည္မွ ထြက္ခဲ့၏။ ဘီစီ ခမ ၇၃၉ တြင္ ဗမာျပည္သုိ႔ ဆိုက္ေရာက္ၾက ၏။ (သုေတသီဆရာ ဦးေအာင္လွ၊ ပါဠိဆရာႀကီး ဦးေစာ၊ ဦးေက်ာ္ဇံ - ကသာ၊ ဦးဖိုးတုတ္ - ပညာအုပ္)
ပထမအသုတ္ ကရင္မ်ား၊ ဗမာျပည္ ေရာက္ေသာအခါ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးၾက၏ ႏွစ္အေတာ္ၾကာေသာ္ မွန္မွန္ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္၏။ အေျခေနေကာင္းမြန္လာ၏။ ထုိအခါ ၀မ္းသာအားရ ေကာက္ဦး စားပြဲကို က်င္းပၾက၏။ ပထမအႀကိမ္၊ ဒုတိယအႀကိမ္၊ တတိယ အႀကိမ္၊ စသည္ျဖင့္ ေရတြက္ရာမွ ေကာက္ဦးစားပြဲ သကၠရာဇ္ ေပၚလာ၏။ ဒုတိယအသုတ္ ထုိနည္းတူ လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳး၏။ ေကာက္ဦးစားပြဲက်င္းပၿပီး သကၠရာဇ္ေပၚလာ၏။ ပထမအသုတ္မွာ ေရွ႕ကျဖစ္၍ ပင္လယ္ႏွင့္နီးေသာ အရပ္သုိ႔တုိင္ေအာင္ ခ်ီတက္ၾက၏။ ဒုတိယအသုတ္မွာ ေနာက္မွျဖစ္၍ ပင္လယ္ႏွင့္ အနည္းငယ္လွမ္းေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ေနထုိင္ၾက၏။ ထုိေခတ္က ကူးလူးဆက္ဆံ သြားလာေရး မလြယ္ကူေသာ ကာလျဖစ္၍ သကၠရာဇ္ မတူၾက။ ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္ေန၏။
ငယ္စဥ္က ပဲခူးနယ္ ေတာင္ပိုင္း ကရင္လယ္သမားႀကီးမ်ားက ျပာသိုလဆန္း ၁ ရက္ ေန႔တြင္ ေကာက္ဦးစားပြဲျပဳလုပ္ၾက၏။ နံနက္ ေစာေစာတြင္ အဘိုးတုိ႔ ဘႀကီးတို႔ သူတို႔၏ မိတ္ေဆြ ေရႊက်င္မွ ေျပာင္းလာသူ ေရႊပြင့္၀ါ (ထူးေဖာပါ) တို႔ႏွင့္ ႏွစ္သစ္ကူးအေၾကာင္း ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾက၏။ အားပါးတရ စိတ္အားထက္သန္စြာ ေျပာၾက၏။ သကၠရာဇ္ အေၾကာင္းလဲ ပါ၏။ ပဲခူး ေတာင္ပိုင္းသကၠရာဇ္မွာ ေရႊက်င္ကပါလာေသာ သကၠရာဇ္ထက္ ႏွစ္ (၃၁၀) ႀကီးတယ္လုိ႔ ေျပာသံၾကားဖူးသည္။ ၁၉၃၇ ခု ကရင္ျပည္ျပႆနာ ေပၚေပါက္ လာေသာအခါ ဘႀကီးမ်ား၏ သကၠရာဇ္မွာ (၂၇၉၉)ခုရွိေန၏။ (၂၈၀၀) ျပည့္ရန္ တႏွစ္ လိုေသာေၾကာင့္ မွတ္မိ၏။ ေရႊက်င္သကၠရာဇ္ က (၃၁၀) ႏွစ္ငယ္ေနသည္။ ၎ကုိ ဂြၽန္ဆင္အားျပရာ ဟုတ္တယ္ ဒို႔ ေတာင္ငူသကၠရာဇ္နဲ႔တူတယ္ ဟုဆို၏။
သကၠရာဇ္အတြက္ ကရင္အမတ္ (၁၂)ေယာက္ စည္းေ၀းပြဲလုပ္ရာတြင္ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲ၊ (၂)မ်ိဳးျဖစ္ေန သည္။ ဤအတြက္ ေျဖရွင္းဖို႕ လိုေလသည္။
သာဓကမွာ Pritured Encyclopedia ခရစ္ေတာ္လြန္ၿပီး ေနာက္ အႏွစ္ (၂၀၀) အတြင္း ခရစ္ေတာ္ေမြးေန႔ ေမလ၊ ဧၿပီလ၊ ဇန္န၀ါရီလ ဟူ၍ ကြဲျပားေနသည္။ ေအဒီ (၃၀) ေလာက္ မွာ ဒီဇင္ဘာလ (၂၅)ရက္အတြင္း က်င္းပ၏။ အမ်ားသေဘာတူညီခ်က္အရ ဒီဇင္ဘာလ (၂၅)ရက္ေန႔ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အေၾကာင္းျပ၏။ သို႔ေသာ္ အႀကီးအကဲမ်ား သေဘာတူဆုံးျဖတ္၍ အားလုံး ႐ိုေသေလးစားစြာ လုိက္နာ၍ က်င္းပၾက၏။ Pritured Encyclopedia; We know that this could hardly have happened in December because it rams almost containously at the time of the year in Palestine and shepherds would no keep their flocks out in the hills at night in such weather.
ခရစၥမတ္ ကမၻာ့သာဓကကိုယူ၍ ေတာင္ပိုင္းကရင္ သကၠရာဇ္ႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းကရင္သကၠရာဇ္ကို ေျဖရွင္းၾက၏။ ေတာင္ပိုင္း သကၠရာဇ္မွာ ဘီစီ(၇၃၉)မတုိင္မီ ကစ၍ ကရင္ သကၠရာဇ္ကို ေရတြက္ဖို႔ စဥ္းစား၏။ ကရင္အမတ္တဦးက ဒို႔သကၠရာဇ္ကုိ ျပင္ႏိုင္သလားဟုဆို၏။
သမုႏၵရီမင္း၊ ပုပၸါးေစာရဟန္းမင္း၊ ခရစၥမတ္လူႀကီးမ်ား အမ်ားေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ျဖဴစင္ေသာ စိတ္ထားျဖင့္ ျပဳျပင္ခဲ့၏။ ဒို႔အမတ္ (၁၂)ဦးလည္း ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားကုိ ကိုယ္စားျပဳသူမ်ားျဖစ္၍ ဤသကၠရာဇ္(၂)ခုကို ၾကားခ်ႏိုင္သည္ဟု တညီတညြတ္တည္း ယူဆကာ အားလုံး Veto ဗီတို အာဏာသုံးမႈေၾကာင့္ ယခုကရင္သကၠရာဇ္ကို ဘီစီ (၇၃၉)မွစ၍ ေရတြက္ၾကသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ရွင္းျပခ်က္မပါလွ်င္ ဗဟုသုတရွိသူမ်ားက ဘီစီ (၇၃၉)ကုိ ကရင္သမိုင္းမွတ္တုိင္တခု ဟူ၍သာ လက္ခံႏိုင္၏။ ကရင္သကၠရာဇ္ စသည့္ႏွစ္ဟု လက္မခံႏုိင္ေခ်။ သကၠရာဇ္၏ ဂုဏ္အဂၤါလကၡဏာလည္းမရွိ၊ ဗဟုသုတရွင္မ်ား၏ ယူဆခ်က္ကုိလည္း အျပစ္မဆိုႏိုင္ေပ။ ကမ္းယံသကၠရာဇ္၊ ကရင္သကၠရာဇ္ ၂၅၂၂၊ ေကာက္ဦးစားပြဲ ကရင္သကၠရာဇ္ ၂၇၂၀ ျဖစ္ေၾကာင္း ဗဟုသုတရွင္မ်ား သံသယမရွိေစရန္ ေက်ေက်နပ္နပ္ႏွင့္ လက္ခံရန္ တင္ျပအပ္ပါသည္။
ကရင္သကၠရာဇ္၊ ေရာင္၀ါေနသုိ႔ ထြန္းေစေသာ၀္။ (ယုတၱာ၊ ယုတၱိဆင္ျခင္ညႇိေသာ္ ၀ီစိကိစၦာ၊ မရွိရာတည့္ (ရွိဘြယ္မတည့္) ထုံးရာဇ၀င္ သက္ေသတင္၍)
ဆရာႀကီးေစာျမတ္သိန္း
လႊတ္ေတာ္အမတ္